De moeilijkheidsgraad van de stof in Stap 4 ligt hoger dan die van de derde. Dat is voornamelijk het gevolg van het toenemen van het aantal zetten van de oplossingen van de opgaven. Bij de meeste onderwerpen is de oplossing 2½ zet diep: wit speelt, zwart antwoordt, wit speelt, zwart antwoordt en wit scoort. Een goede beheersing en toepassing van de onderwerpen uit Stap 3 (en lager) is daarom absoluut een vereiste!
De tactiek staat voor een groot deel in het teken van de voorbereidende zet. Een directe aanval werkt nog niet en een voorbereidende actie is nodig. Alle bestaande voorbereidingen komen aan bod: lokken, uitschakelen verdediging, jagen, richten en ruimen.
Langzamerhand spelen ook positionele aspecten meer en meer een (bescheiden) rol in de partijen van een vierde stapper. Dergelijke vage onderwerpen zijn goed aan de hand van het eindspel over te brengen. De lessen over materieel voordeel en eindspelstrategie bevatten veel strategische zaken. Verder zorgt de les over zwakke pionnen ervoor dat leerlingen iets bewuster (niet veel, maar toch) met hun pionnen spelen. Hetzelfde geldt voor de les over de opening. Overigens blijft de behandeling van positionele factoren het best te verwezenlijken bij de bespreking van de partijen van de leerlingen.
De 'vierde stap' bestaat uit een handleiding en vier werkboeken.
■ Handleiding voor schaaktrainers Stap 4
Bekijk enkele bladzijden uit een boek naar keuze: download.
Inhoud:
Inleidende artikelen (31 blz.) over:
Stap 4 basis
In Stap 4 komen 17 lessen aan bod:
Stap 4 plus
Verder 11 lessen voor het plus werkboek.
Sinds de 9e druk verschijnt het werkboek Stap 4 alleen nog in een 4-talenversie, waaronder Nederlands.
De 11 geheugensteunen zijn verdwenen maar nog wel als download beschikbaar: Stap 4.
Op de vrijgekomen pagina's zijn meer dan 100 nieuwe opgaven toegevoegd (totaal 631).
Probeer een 12-tal opgaven! Koningsaanval
De onderwerpen van de opgaven zijn dezelfde als die in de handleiding.
Zie Handleiding voor schaaktrainers.
Lees meer over de Extra boeken onder info.
In het extra werkboek staan 54 pagina's met opgaven, liefst 54x12=648-31 (tekeningen)= 617 opgaven.
Allereerst komen de oefeningen met bekende thema's uit Stap 4:
Verder enkele thema's uit een lagere stap maar met de
moeilijkheidsgraad van de vierde.
De laatste 26 bladzijden zijn toetsen. In een geheugensteun staan
richtlijnen voor het oplossen van opgaven zonder themaaanduiding.
Maak een toets!
Lees meer over de Plus boeken onder info.
Hoe hoger de stap, des te meer onderwerpen de moeite waard zijn om te behandelen. We besteden aandacht aan de opening, het middenspel en eindspel, zowel op strategisch als tactisch gebied.
Lessen voor het werkboek stap 4 plus zijn vanaf de vijfde druk in handleiding van Stap 4 opgenomen.
De inhoud van het werkboek stap 4 plus:
Min of meer nieuwe onderwerpen:
Verdieping van (summier) behandelde onderwerpen:
Lessen voor het plusdeel staan in de handleiding van Stap 4.
Waarom deze uitbreiding? Lees meer over de Mixboeken onder info.
In het mix werkboek staan 62 pagina's met opgaven, liefst 62x12=744-17 (tekeningen e.d) = 727 opgaven.
De thema's zijn bekend uit Stap 4 en Stap 4 plus en de lagere stappen. Voor de plusboeken waren er tot dusver geen gemixte oefeningen. Voor alle oefeningen is er de simpele opdracht: Speel de beste zet. Net als in een echte partij weet je niet of je kunt winnen of je moet verdedigen. Welke aanvalsdoelen zijn er? Wat dreigt de tegenstander? Is het tijd om te remise te maken? Kortom, van alles wat.
Twee soorten opgaven zijn anders: er is op elke bladzijde een meerkeuzevraag en een opgave met een variant onder het bord die je moet aanvullen. Alleen op de laatste 8 bladzijden staat het thema aangegeven: mat in twee problemen.