Geschiedenis

De Stappenmethode van Rob Brunia en Cor van Wijgerden bestaat officieel vanaf 1987, toen verschenen de eerste uitgaven. De ontwikkeling ervan startte al in 1985.
In de jaren tachtig maakte Cor van Wijgerden veel stencils met opgaven voor de jeugd- en damestop van Nederland (hij was bondscoach van de KNSB). De vraag naar dergelijke stencils op lager niveau werd alsmaar groter en zo ontstond het plan om verschillende niveaus te ontwikkelen. Tegelijkertijd wilde de KNSB graag een alternatief voor Juniorenschaak van Withuis. De één-op-één benadering waarvan dat boek uitgaat, kwam door gebrek aan mankracht onvoldoende uit de verf.
De ervaren trainers Rob Brunia en Herman Grooten waren bereid te helpen. De laatste viel al na twee sessies af (vanwege de reistijd en de overlapping met het Brabantboek).
Door de schaaktechnische en didactische ervaring van de beide auteurs te bundelen werd een verantwoorde leermethode ontwikkeld die goed aansluit bij de ontwikkeling kinderen (en volwassen beginners!).
In 1987 werden de eerste handleidingen en (losbladige) stencils in eigen beheer uitgegeven. De KNSB vond het risico te groot. In 1990 verscheen de vijfde handleiding en was de lesmethode min of meer afgerond. Sindsdien zijn er flink wat aanpassingen en verbeteringen doorgevoerd. Helaas zonder Rob Brunia die begin 1991 door drukke werkzaamheden moest afhaken.

Een (onvolledig) overzicht van grote en kleine veranderingen sinds 1991:

De losse stencils zijn in 1993 door werkboeken vervangen.
De werkboeken zijn dikker geworden en deels veranderd. Zo zijn te moeilijke of foutieve opgaven vereenvoudigd, aangepast of vervangen. Alle werkboeken van stap 1 t/m 5 hebben nu 56 pagina's.
Diverse nieuwe onderwerpen zijn in de handleidingen opgenomen. De bestaande lessen zijn uitgebreid met instructievoorbeelden.
Nieuw in de handleidingen zijn samenvattingen, zoekstrategieën, begrippenlijsten.
In 1999 verscheen stap 6; in 2003 verschenen twee opstapjes (Stap 1 voor de jongste jeugd) met hulp van Eddy Sibbing.
De methode is sinds 2002 uitgebreid met 6 extra werkboeken en 5 plus werkboeken.
In alle werkboeken staan nu tekeningen van Rupert van de Linden.
In 2003 is de methode in het Duits, Engels en Frans verschenen. In 2017 is het aantal in alle talen opgelopen tot 31 boeken.
In 2009 is de methode in het Turks verschenen.
In 2010 verscheen het werkboek Vooruitdenken stap 2, in 2011 Vooruitdenken stap 3.
Sinds 2011 verschenen vertalingen in het Deens (Step 1), Tsjechisch (Krok 1, 2, 3), Grieks (Handleiding 1, Stap 1 en 2) en voor 2014 staat Azerbeidsjaans gepland (Addim 1 en 2). De 'ranglijst' in 2018 wat betrekt het aantal boeken is Zweeds (15), Grieks (15), Turks (10), Azerbeidzjaans (5), , Tsjechisch (4) en Deens (1)
In 2018 verschijnen vrijwel zeker een Spaanse en Koreaanse versie.
Een cursus voor de computer (alle stappen): de Chess Tutor. Stap 1, 2 en 3 zijn inmiddels verschenen. Stap 4 komt aan de beurt als de programmeurs een Android en Apple versie hebben. Ze nemen daar de tijd voor!
In 2016 en 2017 zijn 5 mix werkboeken verschenen: stap 1, 2, 3, 4 en 5.

Wat zou eventueel nog kunnen verschijnen?

De 2 volgende werkboeken 'vooruitdenken' (samen met Boris Friesen). Een Duitser stelde een juiste diagnose: De drempel ligt (te) hoog, maar als die hobbel eenmaal genomen is, gaan mijn leerlingen met sprongen vooruit. Probleem is dat de trainer de oefeningen zelf niet kan met de onjuiste gedachte dat zijn leerlingen het ook wel niet zullen kunnen. Op dit moment zijn de auteurs in overleg wat er aangepast moet worden.
Werkboek 6 plus. Materiaal in overvloed uit mijn trainerstijd toen ik de nationale jeugdtop trainde. Oefenstof is dus geen probleem, de lessen erbij maken wel (de tijd ontbreekt)
Voor Stap 7 geldt hetzelfde. Eerst maar eens afwachten hoe de schaakwereld zich verder ontwikkelt. De hooggespannen verwachtingen dat dankzij de computers nu iedereen wel een sterk schaker kan worden, komen in ieder geval niet helemaal uit. Dat geldt niet voor een enkeling maar wel voor de massa. In de handleiding van Stap 5 (2016) zijn bijna 5 bladzijden voor dit thema uitgetrokken.

Rob Brunia wilde eind 2004 weer enthousiast mee van de partij zijn. Dat is er niet meer van gekomen.

Op zondag 9 januari 2005 is Rob Brunia ten gevolge van een hersenbloeding plotseling overleden.

De eerste jaren was Rob nauw betrokken bij de ontwikkeling van de Stappenmethode. Hem te vragen om mee te helpen bleek een schot in de roos. Zijn kennis op het gebied van jeugdschaak was gigantisch. Zijn inbreng in vooral de lagere stappen was meer dan aanzienlijk.

Vanaf half 1985 kwamen we vrijwel elke donderdag van 9 tot 12 uur bij elkaar, 7 jaar lang. Na het afronden van de eerste 5 stappen stopte de samenwerking, hij had het eenvoudig te druk. Afspraken maken was onmogelijk. Al in september had hij alleen nog op de avond van 24 december een gaatje in zijn agenda.

In december 2004 kwamen we elkaar tegen bij een wedstrijd van zijn club Rotterdam. "Ik heb meer vrije tijd, kunnen we samen weer wat doen?", was zijn vraag. Eén sessie zijn we bij elkaar geweest. De tweede afspraak op 7 januari 2005 moest hij vanwege drukke werkzaamheden een week verzetten. Het is buitengewoon triest dat ook die afspraak is komen te vervallen.

Zijn verdiensten voor het Nederlandse schaak zullen vast door anderen breed uitgemeten worden. Dat is volkomen terecht, alleen is het jammer dat Rob dat tijdens zijn leven niet ietsje vaker heeft mogen horen.
Rob Brunia laat geen vrouw en kinderen na, wel veel schaakleerlingen en hoogbegaafde pupillen die hem heel erg zullen missen.

Cor van Wijgerden